DEGREE SANGBIK

DEGREE SANGBIK
By, Dr. No Than Kap

Thatho awk ngai in kan Chin mi lak ah fimthiam cawnnak i hmuhmi le pekmi degree sangbik Ph.D., D.D., tibantuk hmu mi kan tam chin lang mang. Hi degree sangbik le degree dangdang umtu ning hi theih fiang cio a ṭha.

1. Doctor timi ah Damnak(siai) lei i M.B.,B.S., zong an cawnnak lei ah degree sangbik "doctorate" a tliang lo nan Doctor tin kawh thluh an si. Hi nih hin doctorate cin hmuhning a buai/hnok ter deuh bang. Degree sang le niam lei zawng i kan chim ah cun, M.B.,B.S., cu "Bachelor of Medecine., Bachelor of Surgery" tinak a si ruangah B.A. le B.Sc. tluk, Bachelor level a si. A cung ah Master le doctorate pawl a um rih i, tahchunhnak ah Doctor of Medicine "M.D." lawng Doctorate degree a si.

2. Doctor kan ti mi ah, a cawnnak in hmuh mi (earned) le ṭuannak le hlawhtlin mi zoh in sunglawihnak i pek mi (honorary) tin phun hnih in a um.
An sunglawi ning kong ah, cawnnak in hmuh mi nak in sunglawinak i hmuhmi "honorary" Doctorate degree ngaisang i a uardeuh mi an um. A ruang cu damchung lole rianṭuan mi theipar zoh in pekmi a si ruangah, cawnnak men i hmuh mi Doctorate hnakin a sunglawi deuh a ti mi an um. Cu ve bantukin, cawnnak thiamnak in hmuh mi Doctorate hrimhrim ngaisan/uar a um deuh titu an um ve. An pahnih in an sunglawi veve ko.

 3. A biapi bik mi cu, Doctorate degree (Ph.D., D.D., D.Min., tbk.) ngahtu/hmutu nih a hmuhmi degree hi a phu maw, a phur kho maw, ti hi biahalnak bantuk in a hung um. Zeibantuk degree zong mah phurh khawh lo mi a si ah cun sullam a nei lo. Degree hmuhnak College le University zoh in upat hlawh hlei mi an um ve. Bible le Secular colleges ah cawnnak uar mi ca le pompitu accreditation zoh in, niam le sang a um tin chim a si. Hi ka zawn zong ah, Bible lei degree a va si maw, vawlei lei degree a si maw, a hmutu i thiamnak le tlinnak hi a biapi bik tho tho.

4. Doctorate degree a hung si cun, lukhuh le kawrfual/angki fual hruk mi zong a hung i dang deuh i, cawngmi he pehtlai in a zawng/rawng a phunphun a um. Atlangpi in Liang ah rinthum a um.

Biacahnak:

Degree hmuhmi hi Nupi pasal i neihnak i sawmnak capar ah tial a si theu. Hihi a palh tinak a si lo nan uanawk lam a kawhhmuh ruangah ti cu a si lem lo. Doctorate degree hmutu min tial le kawh tikah, sunglawihnak honorary a sile Dr. Thang, tbk in tial a si lem lo. A cawnnak ruang ah a hmu mi lawng ah min hmaiah Dr. tin tial ding a si.️ Cun, degree hmuh mi tial tikah "punctuation" dik lo ngai mi a um theu i, i ralrin ah a ṭha. Tahchunhnak ah, Lian Thang, B.A. M.Th. D.D. ti hi a dik lo. B.A., M.Th., D.D. ti ding a si. Degree pakhat dihnak ah "." timi full stop si lo in ".," tiin chiah ding a si. Degree tial tikah hmuhcangmi cu kulh (bracket) chungah tial ding a si lo, hmuh rih lo a cawngliao cuahmah mi ca lawng ah hmangmi le tial mi a si. Tahchunhnakah, Lian Ceu, (M.A) tin kan tial a si ah cun  Lian Ceu cu M.A degree a cawngliao tinak a si. Doctorate hmutu min tial tik ah, a min hmai ah Dr. Tial a si ah cun, a min dih nak ah a degree  tialthan a hau lo (Eg., Dr. Ngun Lian, Ph.D ti a tul lo). A min dihnak ah a Doctorate na tial a si ah cun, a min hmai ah Dr. ti tial a hau ti lo. Ngun Lian, Ph.D ti a tawk; lole Dr. Ngun Lian ti a tawk. Ka tialmi pawl hi theih ciao mi a si ko lai nan zei i a rel lem lo ruang i, a palh sual mi pawl caah ka tial mi a si.